Szczecin, dnia 22 czerwca 2022 r.
Zbigniew Antonowicz
70-017 Szczecin
Ul. Boryny 54/14
e-mail antonowiczz@tlen.pl
ZARZĄD
SPOŁECZNEGO KOMITETU
OPIEKI NAD GROBAMI POLEGŁYCH ŻOŁNIERZY
BATALIONÓW „ZOŚKA” I „PARASOL”.
Niniejszym chciałbym prosić Zarząd, grono społecznych opiekunów historii Batalionów „Zośka” i „Parasol”, o rozważenie wszczęcia specjalnej procedury nadania Janowi Wróblewskiemu ps. „Zabawa” orderu Virtuti Militari.
Mój wniosek wywodzi się z faktu, że jest w mojej opinii, w okolicznościach wnioskowania i przyznawania Janowi Wróblewskiemu ps. „Zabawa” odznaczeń, jakieś nieporozumienie. W moich wieloletnich staraniach odtworzenia losów Jana Wróblewskiego, które opisałem w książce pt. „Zabawa z Parasola”, „Zabawa” okazał się niezwykle lubianym i często wspominanym żołnierzem „Parasola”. Oprócz cech pozwalających Go zapamiętać jako niezwykle pogodnego i troskliwego kolegę, okazał się wspaniałym żołnierzem i dowódcą. Nigdzie nie spotkałem się z oceną, aby Jego wojskowe zasługi budziły jakiekolwiek wątpliwości. Brawurowe wyczyny, zarówno w czasie okupacji jak i w trakcie walk w Powstaniu Warszawskim powielane są w wielu przekazach książkowych i w spisanych po wojnie relacjach. Jego wyjątkowe poświęcenie i wzorową postawę bojową dostrzegło też jego wielu dowódców różnego szczebla. Pojawiły się już w czasie Powstania wnioski o nadanie Mu awansów i odznaczeń.
Niemniej, do dziś nie wiadomo, jak to się stało, że wydawało by się ze wszech miar zasadny wniosek o pośmiertne nadanie Janowi Wróblewskiemu Virtuti Militari, „ugrzązł” gdzieś w powojennej zawierusze czy machinie biurokratycznej. Przy ustalaniu stanu faktycznego odznaczeń przyznanych „Zabawie” z coraz to większymi wątpliwościami docierałem do kulis historii z dość odległych czasów, a związanych z tym nie spełnionym wnioskiem o nadanie Mu VM. Postaram się Państwu je przedłożyć z nadzieją, że uda się ponowić starania i przyznać oficjalnie ten order Janowi Wróblewskiemu.
Poniżej zasługi i epizody wojskowe Jana Wróblewskiego w czasie II Wojny Światowej:
Zał. 4 Rozkaz nr 5 z m.p. Parasola z dnia 22.8.1944, podpisany przez „Jeremiego”
Zał. 5 List Piotra Stachiewicza do Ireny Skibińskiej-Trafikowskiej ps. Emilka z I kompanii Parasola.
- udział w obronie Wilna w starciu z armią sowiecką we wrześniu 1939 roku, jako strzelec z cenzusem w Batalionie Studenckim (najprawdopodobniej przedtem nauka w szkole podchorążych 5 pułku piechoty w Wilnie)1,
- pobyt od października 1939 r. do najpóźniej maja 1940 r. w jednym z sowieckich obozów dla jeńców wojennych, najprawdopodobniej w Kozielsku2,
- pobyt od kwietnia/maja 1940 r. do 13 czerwca 1940 roku w Pawliszczew Bor nad rzeką Ugra, w Juchnowskim obozie jeńców wojennych, w grupie 433 jeńców3,
- pobyt do 17 czerwca 1941 roku w obozie jeńców wojennych w Griazowcu, kiedy to po porozumieniu Sikorski – Majski prawie wszyscy z ww. 433 jeńców uratowanych od śmierci w Katyniu, wychodzą na wolność i wchodzą do Armii Andersa lub Armii Berlinga4,
- pobyt w więzieniu w Gorki (obecnie Niżnyj Nowogorod), cela 1/25,
- ucieczka z więzienia w Gorki pod koniec 1941 roku6,
- próba samodzielnego przedostania się przez front sowiecko – niemiecki, zakończona schwytaniem przez sowietów (choć nie rozpoznaniem, że jest zbiegiem z więzienia) i skierowaniem do budowy lotniska na dalekiej Ukrainie7,
- ucieczka z obozu pracy przy budowie lotniska i samodzielne, skuteczne przedostanie się do Warszawy na początku 1942 roku, do domu rodzinnego na ul. Żurawiej 31/158,
- udział pod ps. „Pilica” w konspiracji w oddziale pilota podporucznika Romualda Podwysockiego ps. „Ostoja” od 1942 roku do sierpnia 1943 r9.,
- od sierpnia 1943 roku udział pod ps. „Zabawa” w konspiracji w Kedywie, najpierw w kompanii Agat, Pegaz i następnie w batalionie Parasol10,
- udział w Powstaniu Warszawskim w walkach na Woli (cmentarze), potem na Starym Mieście, przejście kanałami do Śródmieścia i w końcu heroiczna walka na Górnym Czerniakowie, gdzie ginie, trafiony przypadkową kulą od tzw. „swoich”11.
- Jeremi : VM -V-ej kl. Za Wolę / podst. rozk, odczytany w dniu 11 sierpn w mp-obecny PIS/ i postawić wniosek na awans do stop. kpt.
- „Zabawa : wniosek na VM -5-tej kl. : postawa bojowa przez cały czas powstania- w dniu 7 sierpn. na Cmentarzu Kalwińskim- w walce o utrzymanie Cmentarza po wdarciu się n-pla na skraj Cm. W dn. 9 sierpnia w walkach o zdobycie Cm ewangelickiego- 22 sierpn. w walce w Arsenale- w walce o każdy niemal pokój- i za postawę bojową na Czerniakowie- jako d.ca plutonu pełnił funkcję z-d-cy komp. Jedna z najbardziej bojowych postaci i brawurowych w Parasolu w powstaniu……”

